رد شدن به محتوای اصلی

آیا کولی شو 3398 هجري لمریز کال ووینو؟


لیک: ډاکټر اریک اوبلاکر

ژباړه: فهیم سپین‌غر

انسان معمولاً 70 کاله او ځینې انسانان 100 کاله ژوند کوي. خو که په یوه ډېره تېزه فضائي‌بېړۍ کې د (نور) په تقریباً 99.94 سلنه سرعت په دایروي مسیر حرکت وکړو، ځمکې ته له بيرته راګرځېدو وروسته، کولی شو 3398 کال ووینو. په فضاء کې د فضاء‌مزلي له 68 کاله تېرېدو سره، په ځمکه کې 2000 کلونه تیریږي. یعنې فضاءمزلی به د خپل سفر له پیل (1398 هجري لمریز کال) څخه یوازې 68 کاله زوړ شوی او ځمکې ته په بېرته را ګرځېدو سره به په ځمکه کې 3398 هجري لمریز کال وي.


د مخکینۍ فضائي بېړۍ په پرتله په کم سرعت لرونکې بېړۍ کې که لنډ سفر وشي، نو هغه فضاءمزلی چې 20 کاله عمر ولري په همدې بېړۍ کې له 20 کاله سفر وروسته چې کله بېرته ځمکې ته راګرځي نو 40 کلن به وي، داسې حال کې چې خپل غبرګولی ورور به یې په ملا کُپ او تقریباً 90 کلن وي. سلام به ورکوي او په غیږ کې به یې نیسي. دواړه به عجیب احساس لري.
د غبرګونو د سن د توپیر مسئله یوازې د انشټین د خاص نسبیت تیوري په واسطه نه توضیح کیږي. دغه قضیه کلونه کلونه د تودو بحثونو او جنجالونو باعث شوې ده. نن کولی شو دغه پدیده په آسانۍ ثابته کړو، د دغه مسئلې د اثبات لپاره بیا هم موږ اړ یو ترڅو له (میونونو) مرسته وغواړو.


که دغه ذرې د نور د سرعت په 99.94 سلنه په یوه کړۍ کې حرکت وکړي. د کړۍ څخه بهر لیدونکي له نظره یو میون 44 میکرو ثانیې ژوند کوي، که څه هم همدغه (میون) د خپل ځان له نظره 1.5 میکرو ثانیې عمر کوي. بناً څرنګه چې مخکې وویل شول هغه فضاءمزلی چې په فضاء کې 68 کلونه تیروي د ځمکني ناظر له نظره 2000 کاله پرې تیریږي. د دغه میونونو عمر هم په همدې توګه زموږ په نظر اوږد ښکاري.

نظرات

پست‌های معروف از این وبلاگ

نړۍ څنګه منځته راغلي؟

  لیک: سټیفن هاوکېنګ ژباړه: فهیم سپین‌غر    هاملیت ویل، ” کولی شم په یوه چهارمغز کې ایسار شم، او ځان د بې پایه فضا پاچا وګڼم ” فکر کوم موخه یې دا وه چې که څه هم موږ انسانان(په ځانګړي ډول زه) له فزیکي پلوه دېر محدود یو. خو زموږ ذهن آزاد دی چې ټول کائنات وڅېړي، او په زړورتیا هغه ځایونو ته ولاړ شي چې ان ( Star Trek ) هم نشي ورتللی[ستار‌تریک، د ساینس‌فیکش ژانر ویډیويي لړۍ ده]. آیا نړۍ بې انتها ده، یا یوازي ډېره ستره ده؟ آیا نړۍ پیل لري؟ آیا نړۍ به تل‌ شته وي یا به د ډېرې مودې لپاره وي بیا به له منځه ځي؟ څنګه زموږ محدود ذهن، نامحدوده نړۍ درک کولی شي؟ آیا په دې هکله زموږ هڅه هم تظاهر او مدعا نه ده؟    که د پرومتئوس په برخلیک د اخته کېدو خطر ومنم ( چې د انسان د استفادې لپاره یې د لرغوني خدای له خولې اور پټ کړ)، نو باور لرم چې موږ کولی شو نړۍ وپېژنو او د پېژندلو هڅه یې باید وکړو. پرومتئوس یې ابداً په زنځیر له ډبرې سره جزايي تړلی و، خو له نیکه‌مرغه د هرکول په مرسته راخوشې شو. موږ د نړۍ د درک په هکله ډېر پرمختګ کړی. خو لاهم له نړۍ بشپړ انځور نه لرو. خوښیږي مې دا...

تلویزیون ملی افغانستان

من و ژاله سرمست محصل فزیک-نجوم پوهنتون (یل)، به نماینده ګی از انجمن نجوم افغان در مورد فعالیت های این انجمن در برنامه صبح بخیر تلویزیون ملی دعوت شده بودیم. حین قدم زدن در دهلیزهای رادیو تلویزیون یادم آمد که همین دیوارها، باری صدای پای هنرمندان شقیقه درشت و حنجره طلایی همچون احمدظاهر و ممثلین خوش سیما و قد بلند همچون فضل رحیم سیلی و رهبران عدالت‌پسند و وزیران کارکن ایشان را انعکاس داده و امروز صدای پای من را منعکس میکند. شانه هایم را زیر بار ګران احساس میکردم و سخت زیر تاثیر بودم. احساس میکردم کاری میکنم که اصلا از توان پوره نیست. چون همین سټیشن پنجاه سال قبل به فضا نشینان پیام های کِشت، محبت و خنده ممثلین را ارسال می‌نمود، درین روزها پیام های کُشت، نفرت و ګریه های مجروجین را ارسال می‌نماید. ما چقدر به عقب رفتیم... ما چقدر به عقب رفتیم

د راتلونکې وړاندوېنه کولی شو؟

  لیک: سټیفن هاوکینګ ژباړه: فهیم سپین‌غر    پخوا زمانو کې، نړۍ په بشپړ ډول تصادفي/خپل‌سرې ګڼل کېدله. ناورینونه لکه سېلاب، طاعون، زلزلې او اورغورځونې بې‌دلیله ګڼل کیدل او وړاندوېنه یې نه کېدله. لومړنیو انسانانو دغه شان طبیعي پدیدې د خدایانو او الهو له لورې ګڼلې. د دوی د خدایانو کارونه د وړاندوېنې نه وو. په هیڅ صورت نه پوهېدل چې خدای به څه پېښ کړي. معبدونو ته د تحفو په وړلو او ښه عمل ترسره کولو سره به دوی د خدای پام ځانته اړولو. ډېري کسان لا هم په همدې باور دي او هڅه کوي د خدای په خوشالولو سره خپل تقدیر ښه کړي. دوی په آزموینه کې د بریالي کېدو او ښې نُمرې ترلاسه کولو لپاره، ښه کارونه او مهربانه چلن کوي.    سوکه سوکه د طبیعت منظم تکرارېدونکې پدیدو ته د خلکو پام شو. دغه تکرارېدونکې پديدې د آسماني اجسامو په حرکت کې بېخي څرګندې وې. ځکه خو ستورپوهنه له تاریخي پلوه لومړی علم ګڼل کیږي. کابو درې سوه کاله پخوا نیوټن ستورپوهنې ته قوي ریاضیکي بنسټونه کېښودل. د نیوټن جاذبه نظریې په مرسته لاهم د آسماني اجسامو د حرکت وړاندوېنه کیږي. د ستورپوهنې په متابعت سره، ټولو ته جوته ...