رد شدن به محتوای اصلی

آیا واقعاً لومړنۍ چاودنه یا ستره چاودنه شوې؟



لیک: ډاکټر اریک اوبلاکر
ژباړه: فهیم سپین‌غر

د دې برخې پوهان چې هر څومره د تېر او راتلونکي په هکله څېړنې کوي نظرونه یې نامطمئن او لړزانده کیږي. مثلاً که څه هم موږ د ځمکې او سپوږمۍ ترمنځ واټن پېژنو یا د ځمکي تاریخ باندې پوهیږو، خو له دې چې د نوي څېړنو تاریخ یوازې 500 کلن دی، نو ستونزمنه به وي چې د خلقت تاریخ یعنې میلیاردونه کلونه پخوا وختونه وڅېړو. یوازې د نړۍ د انبساط فرضیه کافي نه ده چې موږ پایله ترلاسه کړو چې ستره چاودنه شوې. دلته باید یوه بله جالبه موضوع هم اضافه کړو: هرڅومره چې د کیهان ژور ته ګورو، د تېر وخت ژورو ته ګورو. لس نوري کاله لرې ستوری په هغه توګه وینو چې لس کاله وړاندې و. یو لرې پروت کهکشان هغسې وینو چې میلیاردونه کاله پخوا و. تر ټولو لرې اسماني اجسام چې د تلسکوپ په مرسته یې لیدلی شو کوازارونه(Quasar) دي. کوازار هغه ځوان کهکشانونه دي چې د جوړیدلو لومړي کلونه یې دي. کوازار د (Quasi Stellar Object) مخفف دی چې د ستورو ته ورته بیلابیلو ډلو یو ډول دی. سور رنګه وړانګې او غالباً نوري او رادیويي فریکونسي هم له ځانه خپروي. کوازارونه ډېر سرعت او انرژي لري او له ځمکې څخه بیخي زیات واټن لري.

اوس نو که انسان هرې خوا ته وګوري د فضا په ژورو کې باید یوې پولې ته ورسیږي تر څو هلته د خلقت پیل وویني. یا په بل عبارت هغه لومړنی توود ګاز باید وویني چې ټول کهکشانونه، ستوري، سیارې او موجودات ترې پيدا شوي. په دې اساس ډېر پخوا، زموږ شاوخوا باید ډېره روښانه پوش را چاپیر وی، چې حتی د شپی لخوا یې اسمان روښانه ساتلی. خو دغه له اوره ډک پوښ زموږ څخه په دېر لوړ سرعت لري ځي، ځکه چې نړۍ شیبه په شیبه انبساط کوي. د لرې کېدو سرعت دومره ډېر دی چې د دغه پوښ د نور څپه اوږدیږي او بالاخره دومره اوږدیږي چې موږ یې یوازې د رادیويي څپو په توګه ترلاسه کوو. دقیقاً همدغه څپې اوس کشف شوي. دا هغه څپې دي چې په کیهان کې ټولو خواوو ته په یوه اندازه خپرې شوي دي او د 3K-شالید وړانګونو پنامه یادیږي. د دغه وړانګو موجودیت د رادیو‌تلسکوپ په مرسته په آسانۍ درک کولی شو. دغه وړانګې د لومړنۍ چاودنې فرضیې لپاره تر ټولو ښه ثبوت دی. په دې توګه ستره چاودنه فرضیه د نړۍ د خلقت په هکله د نورو فرضیو په پرتله ډېره د منلو وړ او منطقي ده.


نظرات

پست‌های معروف از این وبلاگ

نړۍ څنګه منځته راغلي؟

  لیک: سټیفن هاوکېنګ ژباړه: فهیم سپین‌غر    هاملیت ویل، ” کولی شم په یوه چهارمغز کې ایسار شم، او ځان د بې پایه فضا پاچا وګڼم ” فکر کوم موخه یې دا وه چې که څه هم موږ انسانان(په ځانګړي ډول زه) له فزیکي پلوه دېر محدود یو. خو زموږ ذهن آزاد دی چې ټول کائنات وڅېړي، او په زړورتیا هغه ځایونو ته ولاړ شي چې ان ( Star Trek ) هم نشي ورتللی[ستار‌تریک، د ساینس‌فیکش ژانر ویډیويي لړۍ ده]. آیا نړۍ بې انتها ده، یا یوازي ډېره ستره ده؟ آیا نړۍ پیل لري؟ آیا نړۍ به تل‌ شته وي یا به د ډېرې مودې لپاره وي بیا به له منځه ځي؟ څنګه زموږ محدود ذهن، نامحدوده نړۍ درک کولی شي؟ آیا په دې هکله زموږ هڅه هم تظاهر او مدعا نه ده؟    که د پرومتئوس په برخلیک د اخته کېدو خطر ومنم ( چې د انسان د استفادې لپاره یې د لرغوني خدای له خولې اور پټ کړ)، نو باور لرم چې موږ کولی شو نړۍ وپېژنو او د پېژندلو هڅه یې باید وکړو. پرومتئوس یې ابداً په زنځیر له ډبرې سره جزايي تړلی و، خو له نیکه‌مرغه د هرکول په مرسته راخوشې شو. موږ د نړۍ د درک په هکله ډېر پرمختګ کړی. خو لاهم له نړۍ بشپړ انځور نه لرو. خوښیږي مې دا...

تلویزیون ملی افغانستان

من و ژاله سرمست محصل فزیک-نجوم پوهنتون (یل)، به نماینده ګی از انجمن نجوم افغان در مورد فعالیت های این انجمن در برنامه صبح بخیر تلویزیون ملی دعوت شده بودیم. حین قدم زدن در دهلیزهای رادیو تلویزیون یادم آمد که همین دیوارها، باری صدای پای هنرمندان شقیقه درشت و حنجره طلایی همچون احمدظاهر و ممثلین خوش سیما و قد بلند همچون فضل رحیم سیلی و رهبران عدالت‌پسند و وزیران کارکن ایشان را انعکاس داده و امروز صدای پای من را منعکس میکند. شانه هایم را زیر بار ګران احساس میکردم و سخت زیر تاثیر بودم. احساس میکردم کاری میکنم که اصلا از توان پوره نیست. چون همین سټیشن پنجاه سال قبل به فضا نشینان پیام های کِشت، محبت و خنده ممثلین را ارسال می‌نمود، درین روزها پیام های کُشت، نفرت و ګریه های مجروجین را ارسال می‌نماید. ما چقدر به عقب رفتیم... ما چقدر به عقب رفتیم

د راتلونکې وړاندوېنه کولی شو؟

  لیک: سټیفن هاوکینګ ژباړه: فهیم سپین‌غر    پخوا زمانو کې، نړۍ په بشپړ ډول تصادفي/خپل‌سرې ګڼل کېدله. ناورینونه لکه سېلاب، طاعون، زلزلې او اورغورځونې بې‌دلیله ګڼل کیدل او وړاندوېنه یې نه کېدله. لومړنیو انسانانو دغه شان طبیعي پدیدې د خدایانو او الهو له لورې ګڼلې. د دوی د خدایانو کارونه د وړاندوېنې نه وو. په هیڅ صورت نه پوهېدل چې خدای به څه پېښ کړي. معبدونو ته د تحفو په وړلو او ښه عمل ترسره کولو سره به دوی د خدای پام ځانته اړولو. ډېري کسان لا هم په همدې باور دي او هڅه کوي د خدای په خوشالولو سره خپل تقدیر ښه کړي. دوی په آزموینه کې د بریالي کېدو او ښې نُمرې ترلاسه کولو لپاره، ښه کارونه او مهربانه چلن کوي.    سوکه سوکه د طبیعت منظم تکرارېدونکې پدیدو ته د خلکو پام شو. دغه تکرارېدونکې پديدې د آسماني اجسامو په حرکت کې بېخي څرګندې وې. ځکه خو ستورپوهنه له تاریخي پلوه لومړی علم ګڼل کیږي. کابو درې سوه کاله پخوا نیوټن ستورپوهنې ته قوي ریاضیکي بنسټونه کېښودل. د نیوټن جاذبه نظریې په مرسته لاهم د آسماني اجسامو د حرکت وړاندوېنه کیږي. د ستورپوهنې په متابعت سره، ټولو ته جوته ...