د «رمې سپي» سپوږمۍ؟

 

زحل سیاره د سترو سپوږمیو سربیره، ځینې نور ډېر جالب ملګري هم لري. د زحل سیارې له اصلي حلقوي سیستم بهر یوه نرۍ کړۍ پرته ده چې په F انګریزي توري یې ښيي. د F کړۍ ټولې ذرې د دوو سپوږمیو په مرسته خپل پیوستون ساتي. یوه له دغه سپوږمیو تقریباً د کړۍ د ننه او بله یې له کړۍ بهر د زحل شاوخوا تاویږي. دغه دوه سپوږمۍ (1980 – اس – 26 او 1980 – اس – 27) د رمې د سپیو په شان دنده ترسره کوي. یعنې دغه دوه سپوږمۍ د F کړۍ د ذرو د ساتنې دنده لري. په دې توګه د زحل دغه دوې وړې سپوږمۍ چې یوه یې یوازې 110 کیلومتره او بله یې 140 کیلومتره طول لري، له دې چې د شپون سپيو ته ورته دي، د «رمې سپي» سپوږمۍ یې بولي.

دوې نورې وړې سپوږمۍ ( 1980 – اس – او اس – 3) تقریباً یو مدار لري، او شیبه په شیبه خپل ځایونه یوه بل ته پرېږدي. یعنې په نوبت یو ځل یوه سپوږمۍ او ورپسې بله له زحل څخه خپل واټن زیاتوي. (میماس – B، تثیس B, C, D او دیونه B) سپوږمۍ بیا د سترو سپوږمیو په مدار تاویږي. دغه سپوږمۍ کابو 60 درجې مخته او 60 درجې شاته حرکت کوي. د دغه پدیدې وړاندوینه، کلونه مخکي له فضايي سفرونو، فرانسوي ریاضيپوه «لاګرانژ» وکړه. ان د زحل سیارې په یوه ډېر لرې مدار کې د «فوبه» په نامه یوه بله سپوږمۍ هم تاویږي. د یوې سیارې په لرې مدار کې د سپوږمۍ موجودیت هغه فرضیه تائیدوي چې واويي: وړې سیارې د سترو سیارو په مرسته جذبیږي.

لیک: ډاکټر اریک اوبلاکر

ژباړه: فهیم سپین‌غر