په 1877 کال کې «هال» امریکايي ستورپوه د مریخ سیارې دوه واړه ملګري کشف کړل، چې لږ ترې لرې د دغه سیارې په شاوخوا تاویدل. د مریخ دغه دوه قمرونه له مریخ څخه دومره لري دي، لکه د هواپیژندنې مصنوعي سپوږمکۍ او نړیوال فضايي تمځای چې له ځمکې لرې دي. د مریخ قمرونه فوبوس (Phobos) او دایموس (Deimos) نومیږي چې د ډار او وحشت معنی لري. له دې چې پوهان فرضوي مریخ پخوا، د نن په پرتله د ژوند لپاره وړ چاپیریال درلود؛ نو وار له مخه سړي ته داسې ګومان ورځي چې د مریخ دغه دوه سپوږمۍ شاید د منقرض شوي مریخي تمدن فضايي تمځایونه وي. د امریکا فضاييبېړۍ د نورو ډېرو ګومانونو په څېر زموږ دغه ګومان هم له منځه یووړ چې ویل مو په لمریز نظام کې د ځمکني ژوند سربیره نور ژوندونه هم شته دي. د مریخ دواړه سپوږمۍ کچالو ته ورته سترې تیږي دي. د مریخ سپوږمۍ هم زموږ د سپوږمۍ (میاشتې) په څېر ډېر ډېر پخوا د سترو او وړو اسماني تیږو تر بمبار لاندې وې. د اسماني تیږو د ټکر نښې لا هم د قیف ته ورته کندو په شکل د مریخ په دوو سپوږمیو کې لیدلی شو. «فوبوس» د مریخ ننۍ سپوږمۍ چې 27 کیلیومتره طول لري په 7.5 ساعتونو کې د مریخ پر شاوخوا څرخي او د «دایموس» په څېر تل خپل یو مخ مریخ ته ښيي. د اسماني تیږو د ټکر له امله د کندو سربیره د فوبوس سپوږمۍ سطحه ژور غوڅوالی هم لري. د فوبوس د سطحې دغه غوڅوالی د جزر او مد قوې له امله دی. جزر او مد قوه غواړي فوبوس سپوږمۍ دوه ټوټي کړي. «دایموس» یوازې 15 کیلومتره طول او د «فوبوس» په پرتله اواره سطحه لري، ځکه د دوړو او ګرد پلنو طبقو د فوبوس پرمخ ډېري کندې پوښلي دي. د مریخ د سپوږمیو په اړه کره معلومات نشته چې آیا له مریخ سره یو ځای منځته راغلي یا دا چې له مریخ څخه لرې جوړې شوي او بیا ډېر وخت وروسته د مریخ لخوا جذب شوي. ګومان کیږي چې د مریخ سپوږمۍ شاید یو وخت خپلواکې وړې سیارې وې.
لیک: اریک اوبلاکر
ژباړه: فهیم سپینغر
نظرات
ارسال یک نظر