ستوري ولې ځلېږي؟

په یوه بې سپوږمیه او صافه شپه کې په غیرمسلح سترګو کولی شو ۲۰۰۰ تر ۲۵۰۰ ستوري تشخیص کړو. که مشتري او زهره(ناهید) سیارې چې زموږ د لمریز نظام جز دي په پام کې ونه نیسو، پاتې ټول ستوري زموږ څخه لرې پراته لمرونه دي چې زموږ څخه د ډېرې فاصلې د لرلو په سبب د شپې آسمان کې د وړوکو نوراني نقطو په توګه برېښي. دا ټول ستوري په ډېر لوړ سرعت په فضاء کې په حرکت کې دي. له دې چې زموږ څخه یې واټن زښته ډېر زیات دی، نو زموږ عمر بسنه نه کوي تر څو د دوی د څپو سور لور ته لېږد ووینو. د شپې آسمان کې داسې برېښې چې ټاکلي ځلانده ستوري په یوه بل پورې اړوند دي او په آسمان کې بېلابېل شکلونه جوړوي. دغه شکلونه د آسماني شکلونو(انځورونو) په نامه یادیږي. داسې برېښې چې هغوی زرګونه کلونه کیږي چې بدلون یې نه دی کړی. دغه لرې پراته لمرونه د سیارو په پرتله ثوابت ګڼل کیږي. ځکه ډېري وخت داسې انګېرل کېدله چې دغه ستوري په آسمان کې میخ شوي او ثابت دي.

یوازې د یوه وړوکي دوربین او یا تلسکوپ په ذریعه کولی شو د شپې آسمان کې سل‌ګونه زره ستوري ووینو. ډېر شمېر دغه ستوري له لمر څخه زیاته ځلانده دي، اما شته داسې ستوري چې د لمر په نسبت کمه ځلا لري. ستوري هغه سرې ګازي ګلولې دي چې د زیاتې تودوخې د درلودلو له کبله پکې، هستوي (هستوي یووالی) تعاملات کیږي او انرژي تولیدوي. 

په دغه تعاملاتو کې وړې اتومي هستې خپله انرژي له لاسه ورکوي او د سترو اتومي هستو د جوړیدو په موخه په یوه بل کې مدغم کیږي. د میلیاردونو ستورو په شان زموږ په لمر کې هم همدا شان تعاملات په دایمي توګه کیږي. څلور، د واړه هایدروجن هستې د څو تعاملونو په پایله کې په یوه بل کې مدغم کیږي او د هیلیوم اتوم په هسته اوړي. باید وویل شي چې د نوې جوړې شوې هستې کتله د څلورو بېلابېلو هستو د کتلو په پرتله کمه ده. یعنې ددغه تعامل په ترڅ کې یو شمېر کتله له منځه ځي او په انرژي اوړي. په ستورو کې دغه له منځه تللې کتله یا تولید شوې انرژي د ستورو د ځلا لامل کیږي.

 

د لمر دننه د هایدروجن اتوم څلور هستې په یوه بل کې مدغم کیږي او د هیلوم اتوم یوه هسته جوړي. نوې تولید شوې هسته د څلورو هستو په پرتله کمه کتله لري. د کتلې دغه توپير په ستوري کې د انرژۍ د تولید لامل کیږي. 

هغه ستوري چې کتله یې ډېره ده ډېره کتله له لاسه ورکوي-ډېره انرژي تولیدوي او په پایله کې زموږ د لمر په پرتله ډېر ژر له منځه ځي. زموږ لمر که څه هم په یوه ثانیه کې ۵۶۴ ټنه هایدروجن سوزوي او په ۵۶۰ ټنه هیلوم یې اړوي، خو بیا هم له نن څخه میلیاردونه نور کلونه ژوند کولی شي.