سپوږمکۍ

 

سپوږمکۍ د ځمکې په مدار تاوېدونکې فضايي‌بېړۍ ته وايي. ځینې فضايي بېړۍ د نورو سیارو یا زموږ د سپوږمۍ شاوخوا مدار هم څرخیږي. همدا اوس د ځمکې په مدار زرګونه عملیاتي سپوږمکۍ تاویږي. دغه سپوږمکۍ د اړیکو ساتلو، لارموندلو او آب و هوا د وړاندوینې لپاره لیږل شوي. سپوږمکۍ د ځمکې په مدار په ثابت سرعت حرکت کوي. د دوی سرعت نه دومره ډېر دی چې د ځمکې له جاذبې وتښتي او نه دومره لږ دی چې د ځمکې جاذبه یې جذب کړي. ځینې سپوږمکۍ مثلاً د نظامي موخو لپاره کارېدونکې سپوږمکۍ د ځمکې سطحې ته نیږدې مدارونو باندې تاویږي دا ځکه ترڅو وکولی شي د ځمکې له سطحې دقیق معلومات ترلاسه کړي. بالمقابل ډېري سپوږمکۍ چې د اړیکو لپاره کاریږي د استوا له کرښې 35786 کیلومتره لوړې دي. په دغه ارتفاع کې پرتې سپوږمکۍ په څلورویشت ساعتونو کې د ځمکې شاوخوا خپل دوراني حرکت بشپړوي. که دقت وکړو ځمکه هم په څلورویشت ساعتونو کې پر خپل محور یو دور وهي. بناً د اړیکو لپاره کارېدونکي سپوږمکۍ د ځمکني لیدونکي له نظره په حقیقت کې په یوه ثابت نقطه ولاړې وي. یعنې د یوې ثابتې مخابراتي او ارتباطي نقطې حیثیت لري. په فضا کې بېلابېلو سپوږمکیو ته په کتو ویلی شو چې زموږ له پاسه زرګونه تڼه توکي تاویږي. ډېري دغه توکي فضايي‌ګند (Space Junk) دي. فضايي‌ګند یا نه کارېدونکي فضايي توکي د هغه راکټونو پاتې شوني دي چې سپوږمکۍ یې مدار ته رسولي. اوس کاریږي نه، ځمکې ته رالویږي نه، بس په مدار کې بې اړتیا څرخیږي. بشر اندېښنې لري چې ګواکې فضايي‌ګند به له عملیاتي سپوږمکیو سره ټکر وکړي.